Diyanet İşleri Başkanlığı merkez ve taşra teşkilatının neredeyse tamamını teşkil eden 10.468 adet bilgisayarda Pardus İşletim Sistemi ve LibreOffice uygulamasını kullanıyor. Profelis işbirliği ile Pardus dönüşümü sürecini yürüten Diyanet İşleri Başkanlığı, kendi ihtiyaç ve kullanım alışkanlıklarına göre özelleştirdiği Diyanet Pardus’u kurum içerisinde kullanıma sunuyor.

1. Açık kaynak yazılım kullanma kararını almanız nasıl oldu?

2019 yılında İnsan Kaynakları departmanımızın her kurum personeline özel birer e-posta hesabı açılması yönünde bit talebi oldu. Bizler de daha önce kullanmakta olduğumuz yabancı menşeli ticari e-posta uygulaması üzerinden tüm personele e-posta hesabı tanımlama işine başladık. Bu sırada söz konusu ticari firma, her bir e-posta hesabı için belirli bir maliyete katlanmamız gerektiğini hatırlattı. Bu durum da bizi açık kaynak kodlu e-posta uygulamalarını araştırmaya sevk etti.

Açık kaynak yazılım çözümleri noktasında ciddi olarak ilk aldığımız karar e-posta uygulaması oldu. E-posta hizmetlerimizi 2019 yılı Temmuz ayından bu yana açık kaynak kodlu ve ücretsiz çözümlerle yürütmekteyiz. Bir uygulamanın bu şekilde açık kaynak alternatifleriyle de yürütülebildiğini deneyimlemek, bizleri sonraki zamanlarda diğer uygulamalar ve işletim sistemi için de açık kaynak alternatif arayışına sevk etti.

Özellikle e-posta hesaplarının yoğun bir biçimde kullanılması kararı ile tüm kurum personeline e-posta hesabı açılması ve maliyetinin gündeme gelmesiyle birlikte pek çok uygulama ve yazılımın da maliyeti öncelikle değişik çözüm arayışlarına sevk etti. Gerek stratejik gerek güvenlik gerekse maliyet açısından pek çok uygulamanın kullanılmasında yarar olduğu konusunda kurum olarak fikir birliğine varıldı.

2. Diyanet İşleri Başkanlığı’nda nasıl bir sistem topolojiniz var? Pardus sunucu ve istemcileriyle bu topolojinin neresinde duruyor?

Sunucularımızın %80’i Linux (Ubuntu, Debian) tabanlıdır. Yaklaşık 3 yılı aşkın zamandır e-posta sunucusu olarak Zimbra uygulamasını, aktif dizin yönetimi olarak da yerli bir firmamız tarafından geliştirilmiş olan Samba Box ürününü kullanmaktayız.

3. Diyanet İşleri Başkanlığı’nda açık kaynak yazılımlara geçişi hangi iç süreçlerinizde (uygulama sunucusu, terminaller, ofis yazılımları, firewall vs) gerçekleştirdiniz?

Hali hazırda 3 yılı aşkın süredir sunucularımızın %80’inde Linux tabanlı çözümler kullanmaktayız. Bunun dışında 2 yılı aşkın süredir Başkanlığımız merkez ve taşra teşkilatımızın neredeyse tamamını teşkil eden 10.468 adet bilgisayarda Pardus İşletim Sistemi, LibreOffice uygulaması kullanılmaktadır.

Bunların dışında Kurumumuzda ayrıca Nextcloud, Jitsimeet, Git, Redmine, Zabbix, Zimbra, Lime Survey ve Moodle gibi pek çok açık kaynak uygulama yaklaşık 3 yıldır aktif olarak kullanılmaktadır.

4. Diyanet İşleri Başkanlığı içinde Pardus ve açık kaynak yazılımlara geçiş sürecinin hangi aşamasındasınız? Dönüşüm sürecinde ilerleyen yıllara dair yeni planlarınız var mı?

Merkez ve taşra teşkilatımızda 10.468 adet bilgisayarda Pardus İşletim Sistemi kurulumu tamamlanmış ve kullanılmaktadır. Yaygınlaştırma süreci tamamlandı.

Önümüzdeki aylarda Kubernetes konteyner mimarisine geçiş yapılması, eski yazılmış uygulamalarda kullanılan MsSql veritabanı PostgeSql’e göç ettirilecek.

5. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bu dönüşüm sürecinde Pardus iş/göç ortağı firmalarla çalıştınız mı?

Evet TÜBİTAK ekosisteminde olan ve TÜBİTAK yetkililerinin tavsiyesi ile tanıştığımız Profelis firması ile çalıştık. Çalışmaya devam ediyoruz. TÜBİTAK tarafından geliştirilen Pardus’u kurumumuzun kullanıcı alışkanlıklarına ve kurumsal ihtiyaçlarına tam olarak cevap verecek şekilde Profelis ile birlikte geliştirerek Diyanet PARDUS’u kullanıma sunduk. Kurum ihtiyaçlarına uygun 197 adet çevre birimi (tarayıcı, yazıcı vb) Diyanet Pardus içerisine gömüldü.

6. Açık kaynak yazılımlara geçişle ne tür faydalar sağladınız? Toplam Sahip Olma Maliyeti’nde (TCO) sağlanan tasarruf tutarı nedir?

Diğer açık kaynak uygulamalar hariç, yalnızca ofis ve Windows lisanslarının alınmamasından yıllık 62 Milyon TL tasarruf sağlandı.

7. Açık kaynak yazılımlara geçişte zorluk yaşadınız mı? Çalışan tarafında bir direnç gerçekleşti mi? Bu direnci nasıl aştınız?

Evet kullanıcılardan bir kısmı eski alışkanlıklarını unutmak kaygısı ve yeni bir arayüz ve yazılıma geçişi ilk etapta konfor kaybı olarak gördüler. Ancak eğitimler vererek aslında pratikte sadece ara yüz ve düğmelerin yeri, ismi, şeklinin farklı olduğunu, aynı kullanım kolaylığına sahip olduğunu görünce direnç kırıldı. Bu eğitimlerde Pardus’a göçün güvenlik, stratejik ve maliyet açısından ne kadar önemli olduğu da vurgulanınca geçişlerde ikna oranı arttı.

Birim ve kurum amirlerinin göç kararında net olması ve geri dönüşün asla olmayacağını belirtmesi de bu konudaki direnci oldukça azalttı.

8. Tek açık kaynak kullanımınız Pardus mu yoksa başka açık kaynak çözümler de kullanıyor musunuz?

Next Cloud, Jitsimeet, Git, Redmine, Zabbix, Samba Box, Zimbra Limesurvey ve Moodle gibi pek çok açık kaynak uygulama yaklaşık 3 yıldır aktif olarak kullanılmaktadır.

9. Pardus özelinde bakacak olursak, hem yerel hem de açık kaynak bir yazılımı kullanmanın avantajları neler?

Geliştirme, güncelleme ve istenilen özelleştirmelerin yapılabilmesi, maliyet azlığı, stratejik olarak daha doğru ve güvenli olması.

Dönüşüm sürecimiz hakkında doküman ve videolara erişerek daha detaylı bilgi almak için https://pardus.diyanet.gov.tr adresimizi ziyaret edebilirisiniz.